Yevmiye defteri, işletmelerin günlük mali işlemlerini tarih sırasına göre kaydettikleri resmi bir muhasebe defteridir. Ticari faaliyetlerin belgelenmesi ve mali denetimlerde şeffaflık sağlanması açısından büyük öneme sahiptir. Bu yazımızda, yevmiye defterinin ne olduğu, hangi özelliklere sahip olduğu, nasıl tutulması gerektiği ve işletmeler için neden bu kadar önemli olduğu hakkında kapsamlı bilgiler sunacağız.
Yevmiye Defteri Nedir?
Yevmiye defteri, işletmelerin gerçekleştirdiği tüm mali işlemleri kronolojik sırayla kaydettikleri, noter onaylı ve resmi bir muhasebe defteridir. Bu defter, Vergi Usul Kanunu ve Türk Ticaret Kanunu çerçevesinde tutulması zorunlu olan yasal defterler arasında yer alır. Yevmiye defteri, işlemlerin tarih sırasına göre, belgeye dayalı olarak ve eksiksiz biçimde kaydedilmesini sağlayarak mali şeffaflık oluşturur.
Yevmiye Defteri Özellikleri Nelerdir?
Yevmiye defterinin işletme kayıt düzeninde önemli bir yeri vardır ve belirli kurallara göre düzenlenmesi gerekir.
Noter Onayı ve Yasal Zorunluluk
Yevmiye defteri, her mali yılın başında noter tasdiki yapılarak kullanılmaya başlanır ve bu onay, defterin yasal geçerliliğini sağlar.
Tarih Sırasına Göre Kayıt
İşlemler günlük olarak ve işlem tarihine uygun şekilde sırayla kaydedilir, kayıt sırası atlanamaz veya sonradan değiştirilemez.
Belgeye Dayalı Kayıt
Her işlem, fatura, fiş, dekont gibi mali belgelere dayanılarak kaydedilmelidir; belgeye dayanmayan işlem kaydı yapılamaz.
Açık ve Anlaşılır Kayıt
Kayıtlar açık, eksiksiz, okunabilir ve anlaşılır şekilde tutulmalı, silinti ve kazıntı yapılamaz; yanlış kayıtlar çizilerek düzeltilmelidir.
Dönemsellik İlkesine Uygunluk
Yevmiye defterinde, ilgili mali yıl içinde gerçekleşen işlemler yer almalı; farklı döneme ait işlemler aynı yılın defterine kaydedilmemelidir.
Sayfa Düzeni ve Numara Takibi
Defterin her sayfası numaralandırılmalı ve sayfa atlaması yapılmamalıdır; bu durum kayıt güvenliği açısından önemlidir.
Yevmiye Defteri Nasıl Tutulur?
Yevmiye defteri, manuel ya da elektronik ortamda tutulabilir ve her iki yöntem de belirli kurallara uygun şekilde yapılmalıdır.
Fiziksel (Elle) Defter Tutma
Elle tutulan defterler noter tasdikli olmalı, sayfa numaraları önceden belirlenmiş olmalı ve kayıtlar elle düzenli şekilde yazılmalıdır.
Elektronik Yevmiye Defteri (e-Defter)
Elektronik ortamda tutulan defterlerde Gelir İdaresi Başkanlığı’nın belirlediği e-Defter formatı kullanılmalı ve sistem üzerinden düzenli olarak yüklenmelidir.
Yevmiye Defteri Ne Zaman ve Kimler Tarafından Tutulmalıdır?
Her ticari işletme, bilanço esasına göre defter tutmakla yükümlü ise yevmiye defteri de tutmak zorundadır. Serbest meslek erbapları, şirketler, kooperatifler ve bazı dernekler bu yükümlülüğe tabidir.
Yevmiye Defterinin Hukuki Önemi Nedir?
Yevmiye defteri, vergi denetimlerinde ve mali incelemelerde en temel kanıtlardan biridir. Defterin düzgün tutulmaması ya da noter tasdiksiz kullanılması durumunda hem vergi cezaları uygulanabilir hem de ticari davalarda işletmenin lehine kullanımı mümkün olmaz.
Sıkça Sorulan Sorular
Yevmiye defteri hakkında en çok merak edilen sorular ve açıklayıcı yanıtlarını aşağıda bulabilirsiniz.
Yevmiye defteri kimler tarafından tutulmak zorundadır?
Yevmiye defteri, bilanço esasına göre defter tutmakla yükümlü olan tüm işletmeler tarafından tutulmak zorundadır. Anonim şirketler, limited şirketler, kolektif şirketler ve kooperatifler bu kapsamda yer alır.
Yevmiye defterine kayıt yapılırken nelere dikkat edilmelidir?
Kayıtlar tarih sırasına göre, belgelerle desteklenerek ve açık bir dille yapılmalıdır. Silinti ve kazıntı yapılamaz, yanlış kayıtlar çizilerek düzeltilmeli ve karşısına açıklama yazılmalıdır.
Yevmiye defteri ne zaman noter onayına sunulmalıdır?
Fiziksel defterler, kullanılacağı yıldan önceki yılın Aralık ayı sonuna kadar noter tasdikine sunulmalıdır. Yeni açılan işletmeler için bu süre işe başlama tarihinden itibaren bir aydır.
e-Yevmiye defteri nedir?
e-Yevmiye defteri, yevmiye kayıtlarının elektronik ortamda Gelir İdaresi Başkanlığı’nın belirlediği formatta tutulduğu dijital defter türüdür. Kağıt defterle aynı yasal geçerliliğe sahiptir.
Yevmiye defterinin saklama süresi nedir?
Yevmiye defteri, Türk Ticaret Kanunu ve Vergi Usul Kanunu gereği en az 10 yıl süreyle saklanmalıdır. Bu süre zarfında defterler denetime hazır halde tutulmalıdır.
Yevmiye defterinde yapılan hatalar nasıl düzeltilir?
Yanlış yapılan bir kayıt çizilerek iptal edilir ve doğru kayıt yeniden yazılır. Kesinlikle karalama ya da silme işlemi yapılmamalıdır, düzeltme açık ve belgeli olmalıdır.
Yevmiye defteri ile defter-i kebir arasındaki fark nedir?
Yevmiye defteri işlemleri tarih sırasına göre kaydederken, defter-i kebir hesap bazlı ve özet halde kayıtları içerir. Yani biri detaylı işlem kaydı, diğeri hesap özetidir.
Yevmiye defterinde sayfa atlamak ya da boş bırakmak sorun yaratır mı?
Evet, sayfa atlamak, boş sayfa bırakmak veya kayıtlar arasında sıra bozulması yasal açıdan sorun teşkil eder ve kayıt düzenini zedeler; bu da cezai sonuçlar doğurabilir.
